آیا جو بایدن می‌تواند با حکومت ایران به توافق برسد؟

زمینه ها و دیدگاه ها

اگر چه جو بایدن آمادگی خود را برای بازگشت به برجام به عنوان آغاز مذاکرات جدید بر سر برنامۀ موشکی و رفتارهای ایران در منطقه اعلام کرده، اما، مقامات ایران و در راس‌شان رهبر حکومت اسلامی، علی خامنه‌ای، می گویند که بازگشت آمریکا به برجام برای جمهوری اسلامی زیان آور است اگر آمریکا کلیه تحریم‌های خود را علیه ایران لغو نکند، خسارت خروج ترامپ از برجام را به تهران نپردازد و از این‌ها گذشته جمهوری اسلامی حاضر نیست مذاکره تازه‌ای با آمریکا و کشورهای غربی بر سر موشک‌ها و رفتارهای خود در منطقه انجام بدهد.

در چنین وضعیتی چه دورنمایی برای موفقیت مذاکرات احتمالی میان رئیس جمهوری جدید آمریکا و تهران می‌توان قائل شد؟ آیا حکومت ایران در وضعیتی است که بتواند مطالباتی از نوع آنچه رهبر حکومت اسلامی و مشاورانش طرح می کنند، داشته باشد؟ آیا می‌توان تحریم های جدید آمریکا را که عمدتاً در چارچوب مقابله با تروریسم وضع شده به سهولت لغو کرد؟ آیا سازش با ایران حقیقتاً از اولویت‌های جو بایدن است؟ آیا ائتلاف بی سابقۀ اسرائیل و کشورهای عرب منطقه در مقابل تهدیدهای ایران و مداخلاتش در منطقه مصالحه احتمالی میان رئیس جمهوری جدید آمریکا و حکومت اسلامی را با مشکل روبرو نخواهد کرد؟ منظور مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چیست وقتی هشدار می‌دهد که فقط چند هفته – و نه چند ماه - برای حل موضوع اتمی ایران فرصت باقی مانده است؟

اینها و پرسش‌های دیگر را با بهروز بیات، مشاور پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، و پرویز دستمالچی، نویسنده و تحلیلگر، مقیم آلمان در میان گذاشته‌ایم.

بهروز بیات در پاسخ های خود از جمله گفته است : به نظر می‌رسد که رویکرد رژیم اسلامی ایران در قبال مذاکره با دولت جدید آمریکا دوگانه است به این معنا که رهبران تهران به نظر واحدی در این باره نرسیده‌اند. بدتر حتی بعید است حتا که رهبران جمهوری اسلامی با مطالبات غیرقابل تحققی که مطرح می‌کنند اساساً خواستار مذاکره با آمریکا باشند، زیرا، ممکن است چنین مذاکره ای را به سود رژیم اسلامی ندانند. بهروز بیات معتقد است که مسئلۀ هسته‌ای ایران سیاسی است و ناشی از اقدامات تهران علیه اسرائیل است و تا زمانی که این اقدامات پایان نیابد هیچ راه‌حلی برای برنامۀ اتمی ایران قابل تصور نیست. او معتقد است که هر چقدر رژیم ایران در حل این معضل تعلل کند، اوضاع کشور و مردم بدتر خواهد شد. بهروز بیات تصریح می‌کند : رژیم اسلامی که سرنوشت خود را به رفتارهایش در منطقه و حمایتش از گروه های افراطی گره زده حاضر نخواهد بود از آنچه که در واقع به علت وجودی‌اش تبدیل شده صرف نظر کند.

پرویز دستمالچی نیز معتقد است که از زمان امضای برجام تاکنون اوضاع به کل تغییر کرده و جمهوری اسلامی ایران قادر به پذیرش مطالباتی نیست که آمریکا و دیگر کشورهای غربی به عنوان شرط احیای برجام مطرح کرده‌اند. یعنی تهران قادر به چشم پوشی از برنامۀ موشکی خود نیست و قصد ندارد در رفتارهای منطقه‌ای خود تجدیدنظر کند و این باعث خواهد شد که دو کشور چین و روسیه نیز نهایتاً حمایت‌های خود را از تهران متوقف بکنند. افزون بر این، به گفتۀ پرویز دستمالچی، نگرانی کل کشورهای منطقه از برنامۀ موشکی و توسعه طلبی‌های تهران جبهۀ مخالفت با حکومت ایران را تقویت خواهد نمود...

از شما دعوت می‌کنیم با کلیک کردن بر تصویر بالا مشروح سخنان شرکت کنندگان در این میزگرد را گوش کنید.