فرانسویان با تشکیل «جبهۀ نجات جمهوری» از افتادن کشورشان به دست راست افراطی جلوگیری کردند

تاریخ تازه‌ها

یکشنبۀ گذشته هفتم ژوئیه در دور دوم انتخابات مجلس ملی فرانسه حزب راست افراطیِ «اجتماع ملی» به رغم گمانه زنی‌ها و پیش‌بینی‌های ناظران و کارشناسان نه تنها به اکثریت مطلق نرسید بلکه به اکثریت نسبی نیز دست نیافت. درعوض، ائتلاف گستردۀ نیروهای چپ به نام «جبهۀ مردمی جدید» با به دست آوردن ۱۸۲ کرسی پیشتاز انتخابات شد و ائتلاف نیروهای هوادار رئیس جمهور با به دست آوردن ۱۶۸ کرسی در جایگاه دوم قرار گرفت. راست افراطی و متحدانش در مجموع ۱۴۳ کرسی به دست آوردند.

آنچه از پیشتازی راست افراطی در دور دوم انتخابات جلوگیری کرد و همۀ امیدهای آن را بر باد داد، تشکیل «جبهۀ جمهوری‌خواه» از نیروهای پایبند به اصول اساسی جمهوری فرانسه برای نجات جمهوری بود. بنابراین، می‌توان این جبهه را «جبهۀ نجات جمهوری» نامید. شکل‌گیری چنین جبهه‌ای در تاریخ جمهوری پنجم فرانسه بی‌سابقه نیست. این جبهه را شهروندان فرانسوی بارها و آگاهانه در دور دوم انتخابات‌ها تشکیل داده‌اند.

البته شبیه چنین جبهه‌ای در دور دوم انتخابات پارلمانیِ سال ۱۸۸۵ در زمان جمهوری سوم نیز با عنوان «انضباط جمهوری‌خواهانه» تشکیل شد. در آن زمان، خطر قدرت گرفتن سلطنت‌طلبان و بناپارتیست‌ها که در دور اول انتخابات در حدود صد کرسی به دست آورده بودند، جمهوری فرانسه را تهدید می‌کرد. قرار شد در دور دوم، نامزدهای وفادار به اصول جمهوری از افق‌های سیاسی گوناگون به سود نامزدهایی که موقعیت بهتری داشتند، کنار بکشند.

جبهۀ جمهوری‌خواه یا «جبهۀ نجات جمهوری» به منظور جلوگیری از پیروزی یک نیروی «ضد جمهوری» با توافق ضمنیِ احزاب یا حتی رأی دهندگان وابسته به افق‌های سیاسی گوناگون و گاه متضاد در دور دوم به وجود می‌آید و معمولاً پس از برطرف شدن خطر، علت وجودی‌اش را از دست می‌دهد. این جبهه گاه بی‌آنکه نامزدهای حذف شده در دور اول دستورالعمل مشخصی به رأی‌دهندگانشان داده باشند تشکیل می‌شود. در ۲۴ آوریل ۲۰۲۲ امانوئل مکرون از آرای ۴۲ درصد از رای دهندگان ژان لوک ملانشون، کاندیدای چپ رادیکال، بهره مند شد. در حالی که ملانشون از آنان نخواسته بود حتماً به مکرون رأی بدهند.

اصطلاح «جبهۀ جمهوری‌خواه» یا «جبهۀ نجات جمهوری» در حیات سیاسی فرانسه در سال ۱۹۵۵ ظاهر شد. این اصطلاح را برای نخستین بار «ژان ژاک سروان شرایبر»، سیاستمدار، روزنامه نگار و بنیان‌گذار مجلۀ «اکسپرس» مطرح کرد. پیشتازی جنبش سیاسی «پوژادیسم»، راست افراطی آن زمان، خطری مرگبار برای جمهوری فرانسه به شمار می‌رفت.

جنبش پوژادیسم جنبش سندیکایی- سیاسی بود. این جنبش در سال ۱۹۵۳ ظهور کرد و در سال ۱۹۵۸ با تأسیس جمهوری پنجم فرانسه از میان رفت. بنیان‌گذار و رهبر آن «پی‌یر پوژاد» بود. پوژادیسم از منافع دکانداران و پیشه وران دفاع می‌کرد و مخالفِ سرسخت توسعۀ سوپرمارکت‌ها در شهرهای فرانسه بود. در میان نمایندگانی که از طرف این جنبش به مجلس راه یافتند، قصاب، بقال، نانوا و کتابفروش نیز دیده می‌شد.

همچنین بخوانیدیهودستیزی در فرانسه ارمغان مهاجران نیست

ژان مری لوپن، پدر مرین لوپن، رهبر کنونی راست افراطیِ فرانسه، در سال ۱۹۵۶ از سوی این جنبش به نمایندگی مجلس انتخاب شد. در آن سال، جنبش پوژادیسم در انتخابات سراسری فرانسه به ۵۲ کرسی در مجلس دست یافت. بسیاری از ایده‌هایِ پوژادیسم را ژان مری لوپن به جبهۀ ملی منتقل کرد، مانند: مخالفت با حضور مهاجران در فرانسه، پافشاری بر هویتِ ملیِ فرانسوی و تأکید بر اصل و نسب فرانسوی، ستیز با اتحادیۀ اروپا، ناسازگاری با سرآمدانِ فرهنگی و سیاسی و مخالفت با مالیات‌گیری دولت. از روش‌های مبارزۀ کنشگرانِ پوژادیسم می‌توان به هراس‌افکنی در میان مخالفان سیاسی، بددهنی و کتک‌کاری اشاره کرد.

در سال ۲۰۱۰، رابرت زارِتْسکی، سرمقاله نویس نیویورک تایمز، جنبش «تی پارتی» را در آمریکا جنبشی در ردیف پوژادیسم فرانسوی شمرد. از ۱۹۷۲، سال تشکیل جبهۀ ملی، تا سال ۲۰۱۱ یعنی نزدیک به چهل سال، رهبری جبهۀ ملی را ژان مری لوُپن به عهده داشت. او به شدت یهودستیز بود و چندین بار به جرم یهودستیزی محکوم شد. اما از زمانی که مرین لوُپن جانشین پدر شده و رهبری حزب را به دست گرفته، گروه‌های بیشتری از مردم فرانسه به این حزب روی آورده‌اند. به ویژه از آن رو که او یهودستیزی پدر را کنار گذاشته، اگرچه کارشناسان معتقدند که بسیاری از کادرهای این حزب هم‌چنان یهودستیز باقی مانده‌اند.

باری، به منظور جلوگیری از قدرت گرفتن جنبش پوژادیسم در انتخابات قانونگذاری ژانویه ۱۹۵۶، بنیانگذار اکسپرس می‌خواست ائتلافی از چهار نیروی چپ میانه که در آن انتخابات شرکت داشتند تشکیل شود. شکست آن ائتلاف به شکست جمهوری چهارم و بنیان‌گذاری جمهوری پنجم انجامید.

همچنین بخوانیدپیشتازی راست افراطی فرانسه در انتخابات پارلمان اروپا و سرگذشت شعار «هویت ملی»

اصطلاح «جبهۀ جمهوری‌خواه» یا «جبهۀ نجات جمهوری» در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۲ هنگامی که ژان مری لوپن، پدر مرین لوپن، به دور دوم راه یافت، دوباره معمول شد. به نظر می‌رسد بار اصلیِ تشکیل «جبهۀ نجات جمهوری» را از زمان حضور راست افراطی در انتخابات فرانسه، همواره احزاب و جریان‌های چپ به دوش کشیده‌اند. راست‌گرایان در بیشتر حوزه‌های انتخاباتی تا توانسته‌اند از این جبهه سود برده‌اند، اما در بعضی حوزه‌ها، چنان که در انتخابات اخیر نیز دیده شد، دست اتحاد به سوی راست افراطی دراز کرده‌اند.

جبهۀ جمهوری‌خواه یا «جبهۀ نجات جمهوری» کم و بیش در همۀ انتخاباتی که از سال ۲۰۱۷ با انتخاب امانوئل مکرون به ریاست جمهوری برگزار شده، به صورت خود به خودی یا با توافق ضمنی احزاب وفادار به اصول اساسی جمهوری شکل گرفته و از پیروزی حزب راست افراطی در دور دوم جلوگیری کرده است.

در میان کارشناسان و روزنامه‌نگاران فرانسوی ضرب‌المثلی رایج شده و آن اینکه جمهوری فرانسه همان «سرباز رایان» است که همواره باید نجاتش داد. «نجات سرباز رایان» فیلم جنگی و حماسی آمریکایی به کارگردانی استیون اشپیلبرگ بود که در سال ۱۹۹۸ به نمایش درآمد.