در جنگ احتمالی میان اسرائیل و جمهوری اسلامی کدام‌ کشور برتری نظامی و استراتژیکی دارد؟

تاریخ تازه‌ها

واکنش نظامی جمهوری اسلامی ایران به ترور اسماعیل هنیه در تهران از نظر بسیاری از کارشناسان مُحتمِل و حتی قطعی به نظر می‌رسد. وگرنه جمهوری اسلامی اعتبارش را در منطقه به کل از دست خواهد داد. اما کارشناسان دربارۀ چند و چون این واکنش پیش‌بینی‌های گوناگون می‌کنند. اسرائیل خود را برای هرگونه حملۀ احتمالی ایران و هم‌پیمانانش به ویژه حزب‌الله آماده کرده است. بعضی از کارشناسان بر این عقیده‌اند که اسرائیل ممکن است پیشدستی کند و با حمله‌ای برق‌آسا، مانند جنگ ۶ روزۀ ۱۹۶۷، نیروهای نظامی ایران و حزب‌الله را زمین‌گیر کند.

بعید می‌نماید که جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان برای مقابله با چنین احتمالی خود را آماده نکرده باشند. البته بعضی از کارشناسان این احتمال را هم می‌دهند که تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا و کشورهای منطقه برای جلوگیری از جنگ به نتیجه برسد. اما اگر کشته شدن رهبر حماس در تهران جنگ رو در رو میان جمهوری اسلامی و اسرائیل را ناگزیر کرده باشد، به عقیدۀ بسیاری از کارشناسان سرانجام آن را نمی‌توان پیش‌بینی کرد.

جدا از اینکه با آغاز چنین جنگی چه نیروها یا کشورهایی به یاری این یا آن‌یک از طرفین جنگ خواهند شتافت، سنجش و برآورد قدرت نظامی دو کشور چه بسا بتواند پرتوی بر آیندۀ ناروشن آن بیفکند. به راستی کدام‌یک از این دو کشور قدرت نظامی و موقعیت استراتژیکی برتری نسبت به دیگری دارد؟

به گفتۀ کارشناسان از جمله «برنار هورکاد»، ایران‌شناس فرانسوی، حملۀ گستردۀ موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل در شب شنبه ۱۳ آوریل اگرچه آسیبی به اسرائیل وارد نکرد، اما حقیقتی را ثابت کرد و آن اینکه ایران توانایی حمله از راه دور را دارد و می‌تواند بیش از ۳۰۰ پرتابۀ انفجاری از ایران روانۀ خاک اسرائیل کند.

در آن شب، جمهوری اسلامی ایران حملۀ گسترده‌ای با عنوان عملیات «وعدۀ صادق» به خاک اسرائیل انجام داد و بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد به خاک اسرائیل شلیک کرد که بیشتر آن‌ها پایگاه هوایی «نِواتیم» را هدف قرار داده بودند. هواپیماهای اف-۳۵ اسرائیل در آن پایگاه نگهداری می‌شوند. البته ۹۹ درصدموشک‌ها و پهپادهای ایران را اسرائیل به یاری ایالات متحد، بریتانیا، فرانسه و اردن رهگیری و نابود کرد. اما آن حمله از چند جهت بسیار معنادار بود. جمهوری اسلامی برای نخستین بار اسرائیل را هدف حملۀ موشکی و پهپادی قرار می‌داد.

فاصلۀ سرراست هوایی میان دو کشور ۱۸۶۸ کیلومتر است. آن حمله در عین حال نشان داد که جنگ ایران و اسرائیل که تاکنون نیابتی بود به مرحلۀ تبدیل شدن به جنگی رو در رو یا مستقیم رسیده است.

توان موشکی ایران را عنصر کلیدی قدرت نظامی آن می‌دانند. جمهوری اسلامی برای جبران ضعف نیروی هوایی خود به ساختن ده‌ها نوع موشک کروز و بالیستیک و نیز پهپاد روی آورده است. البته حملۀ ۱۳ آوریل نشان داد که اسرائیل و متحدانش می‌توانند آن‌ها را رهگیری و نابود کنند. جمهوری اسلامی ایران مدعی است از موشک‌ها و پهپادهای پیشرفته‌تری نیز برخوردار است.

اسرائیل برای نابود کردن موشک‌ها و پهپادهای ایران، جدا از هواپیماهای پیشرفتۀ خود و متحدانش، دارای چندین لایه سامانۀ پدافند زمین به هوا ست: «گنبد آهنین» برای مقابله با موشک‌های کوتاه بُرد و پهپادها و «فلاخن داوود» برای نابود کردن موشک‌های میان بُرد و درور بُرد. سامانه‌های پیکان ۲ و پیکان ۳ نیز برای مقابله با موشک‌های بالیستیک طراحی شده‌اند.

به گفتۀ کارشناسان، اسرائیل در صورت حملۀ هماهنگ ایران و متحدانش از جمله حزب‌الله، حوثی‌ها، شبه‌نظامیان گوش به فرمان ایران در سوریه و عراق، از دو چیز هراس دارد. نخست اینکه آن‌ها صدها هزار راکت در اختیار دارند و رهگیری همزمان آن‌ها بسیار دشوار است. دوم اینکه می‌ترسد در بلند مدت با کمبود موشک‌های ضد موشک رو به رو شود. برای این منظور، در حال توسعۀ سامانۀ دفاع هوایی لیزری به نام «پرتو آهنین» است. این سامانه «جنگ افزار انرژی هدایت شده» است به گونه‌ای که انرژی را به سوی هدف می‌تاباند و نیاز به پرتابه ندارد.

گفته می‌شود اسرائیلی‌ها دارای سلاح اتمی نیز هستند که گویا به لطف مقام‌های فرانسوی در دهۀ ۱۹۵۰ به دست آورده‌اند. البته فرانسوی‌ها همیشه آن را انکار کرده‌اند. به هر حال، اسرائیل اگر احساس کند منافع حیاتی‌اش در خطر است چه بسا ایران را با موشک قاره پیمای «جِریکو ۳» هدف حملۀ اتمی قرار دهد. البته می‌گویند جمهوری اسلامی نیز در این مدت توانسته است مواد کافی برای ساختن چندین بمب اتمی تهیه کند.

با توجه به دوری دو کشور از هم، احتمال جنگ زمینی میان اسرائیل و ایران وجود ندارد. بنابراین، برتری نیروهای نظامی ایران نسبت به ارتش اسرائیل از نظر کمی امتیاز تعیین کننده برای جمهوری اسلامی نیست. نفرات ارتش اسرائیل را در مجموع ۱۷۰۰۰۰ و نفرات نیروهای نظامی ایران را ۶۰۰۰۰۰ تخمین می‌زنند. جمهوری اسلامی تجهیزات نظامی بیشتری هم در اختیار دارد، اما گویا بسیاری از آن‌ها کهنه و فرسوده‌اند. برای مثال، ایران دارای ۱۵۰۰ تانک است که بیشترشان را از روسیه خریداری کرده است. در حالی که اسرائیل ۴۰۰ تانک مِرکاوا دارد که از بسیاری جنبه‌ها پیشرفته‌ترند.

در نبرد هوایی میان دو کشور، ایران نمی‌تواند با اسرائیل مقابله کند. ناوگان ایران یادگار دوران محمدرضاشاه است. اسرائیل بیش از ۳۰۰ هواپیمای پیشرفته از جمله ۴۰ جنگندۀ بمب افکن اف-۳۵ در اختیار دارد. نیروی هوایی اسرائیل هم‌چنین دارای هواپیماهای سوخت‌رسان پیشرفته است. به گفتۀ کارشناسان، اسرائیل با توجه به پایگاه‌های اطلاعاتی پیشرفته‌اش در کردستان عراق و آسیای مرکزی، می‌تواند حملات هوایی گسترده‌ای به ایران بکند. در حالی که جمهوری اسلامی از چنین توانایی برخوردار نیست.

از همۀ این‌ها که بگذریم، ایران در صحنه بین‌المللی و منطقه‌ای کم و بیش منزوی است. امارات متحد عربی، عمان، اردن و عربستان سعودی نگران اوضاع منطقه‌اند و هریک به زبانی از ایران خواسته‌اند دست به واکنش گستردۀ نظامی برضد اسرائیل نزند.