۲-۵- پیش درآمد: معرفی گفتگوهای زبان فارسی دستخوش تغییر- رضا صدر

فراگفتار

زبان فارسی دستخوش تغییر

پادکست فراگفتار

www.faragoftar.com

شش گفتگو با دکتر حسین سامعی

رضا صدر

پیش درآمد: طرح موضوع و خلاصه‌ی گفتگوها

سوالهای پایه: چرا و چگونه زبان فارسی در حال تغییر است؟ آیا این تغییرات مفیدند یا مضر، ناگزیرند یا کنترل پذیر؟ چه نیروها و مراجعی در این زمینه فعالند؟ و به‌خصوص، نقش کتاب های دستور یا اصول نگارش چیست، کتاب‌هایی مانند غلط ننویسیم ابوالحسن نجفی.

سلام دوستان عزیز، در این دومین مجموعه‌ی گفتگو از دوره‌ی دوم پادکستهای فراگفتار، گروه دیگری از گفتگو های مرا میشنوید با دکتر حسین سامعی، زبانشناس، پژوهشگر سابق فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و مدرس فعلی دانشگاه اموری در ایالت جورجیای آمریکا:

http://mesas.emory.edu/home/people/faculty/samei.html

این مجموعه شامل شش گفتگوست. موضوع این گفتگوها بررسی تغییرات زبان فارسی است به خصوص در زمان حاضر. این موضوعی است که این روزها همه‌ی ما فارسی گویان و فارسی خوانان به آن بر می خوریم: به شکل های مختلف مانند عبارتهای نوظهور، واژه های نو، یا ترکیبات دستوری جدید؛ و همینطور در جاهای مختلف مثلاً در صحبتهای مردم به خصوص جوانان، متن های اینترنتی یا شبکه های اجتماعی، وسایل ارتباط جمعی، انتشارات رسمی، یا کتاب های جدید الانتشار.

کاربران یا متخصصین زبان، از جمله همه ما، غالباً به هر کدام از این تغییرات واکنش نشان می دهند، از یک طرف و گروهی شاید از یک نوآوری استقبال کنند و به کارش بزنند. از طرف دیگر و گروهی دیگر شاید با آن مخالفت کنند، گاهی شکلی ملایم مثل شوخی و ریشخند، و گاهی به شکلی شدیدتر مثل انتقاد و حمله. در این زمینه بعضی‌ها هم ممکن است رهنمود صادر کنند به صورت دستورالعمل، بخشنامه‌ی آموزشی یارسانه‌ای، و یا کتاب و مقاله.

گفتگوی اول دلایل و عوامل تغییرات زبان فارسی را بررسی می‌کند و در ضمن با آوردن مثال هایی به یادمان می آورد که تغییر زبان نه مختص زبان ماست و نه مختص زمان ما، بلکه کمابیش در همه‌ی زبان ها و در همه زمان ها تغییر روی داده است.

گفتگوی دوم اختصاص دارد به عرصه ها و شکل های مختلف تغییر زبان فارسی، در گونه های مختلف و در گروه‌های مختلف مردم.

گفتگوی سوم می پردازد به ارزش گذاری بر تغییر ها، آیا تغییرات یا بعضی از آنها خوبند یا بدند؟ مفیدند یا مضر؟

گفتگوی چهارم درباره میزان و اشکال واکنش گروه های مختلف اجتماع است نسبت به تغییرات زبان فارسی در حال حاضر، به خصوص واکنش های فعالانه‌ای که سعی دارند تغییرات را متوقف کنند یا به آن جهت دهند.

گفتگوی پنجم، از میان آن واکنش های فعالانه، تمرکز می کند بر تلاش ها و روش های کتاب های دستور زبان یا آیین نگارش. این گفتگو به خصوص کتاب غلط ننویسیم و نویسنده‌ی آن ابوالحسن نجفی را معرفی می کند.

گفتگوی ششم، آموخته های گفتگوهای قبلی را به کار می زند با بررسی مشخص احکام و استدلال های کتاب غلط ننویسیم درباره‌ی چندین کلمه یا ترکیب فارسی که کتاب آنها را غلط قلمداد کرده است. این گفتگو شامل نکات جالبی است در مورد آن کلمات. نهایتاً، این گفتگوی ششم، به نقش مثبت و نقش منفی این گونه کتاب ها می پردازد.

پس از انتشار این پیش درآمد و گفتگوی اول، ۵ گفتگوی دیگر به ترتیب و به فاصله های یک هفته ای منتشر خواهند شد.

یادآوری می کنم که فایل های شنیداری و توضیحات این گفتگوها را علاوه بر پادکست فراگفتار در پادگیرهایتان، می توانید در وب سایت فراگفتار بیابید:

www.faragoftar.com

در این وبسایت همچنین پیوند (لینک) اینترنتی بعضی گفتار ها یا ویدیو های مربوط به موضوع را خواهیم گذاشت به همراه چند فایل چند رسانه‌ای، از جمله، برای رجوع، بعضی صفحات کتاب غلط ننویسیم که مداخل آن‌ها در گفتگوی ششم بررسی شده است.