سِکسِکه چیست؟

دانستنی‌ها

در سال 1922 فردی بنام "چارلز آزبورن" بعد از افتادن یک گراز روی سرش شروع به سکسکه کرد! سکسکه ی او 68 سال طول کشید و امروز نام او به عنوان رکورد دار طولانی ترین سکسکه در کتاب گینس ثبت شده است. در ضمن، در سال 2007 دختر نوجوانی بنام "جنیفر می" اهل فلوریدا رکور دار بیشترین سکسکه‌ی مکرر 50 بار در دقیقه برای بیش از چهار هفته است. بنابراین چه (عواملی) باعث سکسکه میشوند؟ دانشمندان بر این باورند که یک دوره ی سکسکه در پی محرکهایی مانند بلعیدن هوا یا غذا خوردن و نوشیدن سریع - که باعث انبساط معده میشود- همراه است. دیگران سکسکه را به مربوط به احساسات شدید یا پاسخ‌های ما به آنها مانند: خندیدن، گریه کردن، نگرانی و هیجان میدانند. بیایید ببینیم هنگام سکسکه چه اتفاقی میافتد. سکسکه با اسپاسم غیر ارادی یا انقباض ناگهانی دیافراگم، ماهیچه ی گنبدی مانند که زیر شش ها قرار دارد و به ما در نفس کشیدن کمک میکند، شروع میشود. این اتفاق بلافاصله با بسته شدن ناگهانی تارهای صوتی و فضای باز بین آنها، که گلاتیس نام دارد، همراه است. حرکت دیافراگم باعث مکیده شدن ناگهانی مقداری هوا میشود اما بسته بودن تارهای صوتی از ورود هوا به داخل نای و رسیدن آن به شش ها جلوگیری میکند که باعث تولید صدای خاصی میشود: هیک! امروزه هیچ کارکرد شناخته شده‌ای برای سکسکسه وجود ندارد. سکسکه‌ها هیچ فایده‌ی پزشکی یا فیریولوژیکی (برای ما) ندارند. (اما) چرا ما هوا را فقط برای توقف ناگهانی و جلوگیری از ورود آن به شش ها؛ استنشاق میکنیم؟! ساختارهای آناتومیک یا مکانیسم های فیزیولوژیکیِ به ظاهر بدون هدف؛ چالش های (جدی) برای زیست شناسان تکاملی هستند. آیا چنین ساختارهایی کاربردهای ناشناخته ای دارند که تاکنون کشف نشده اند؟ یا سرنخ هایی از گذشته‌ی تکاملی ما هستند که زمانی هدف و (کارکرد) خاصی داشتند و تا امروز به عنوان "بازمانده ای ژنتیکیِ" ما باقی مانده اند؟! یک فرضیه این است که سکسکه چندین میلیون سال قبل از پیدایش انسان پدید آمده اند. احتمالا" شش ها به عنوان ساختاری تکامل یافته اند که به ماهی های ابتدایی اجازه ی استفاده از اکسیژن فراوان بالای سر آنها را میدادند. ماهی های که در آبهای گرم و راکد کم اکسیژن زندگی میکردند هنگامی که بازماندگان آنها بعدا" به زمین نقل مکان کردند، از نفس کشیدن با آبشش به نفس کشیدن با شش تغییر وضعیت دادند. این خیلی شبیهِ تغییر ناگهانی قورباغه‌ها از بچه قورباغه‌ی با آبشش به قورباغه‌ی بالغ با شش است. این فرضیه عنوان میکند که سکسکه؛ اثر بجا مانده از جابجایی از آب به خشکی است که در گذشته‌های دور صورت گرفته است. (همان) استنشاقی که آب را به آبشش ها میبرد؛ بسته شدن ناگهانی "گلاتیس" را در پی دارد و از ورود آب به شش ها جلوگیری میکند. این فرضیه با مدارکی که نشان میدهد الگوهای (دستگاه) عصبیِ مسبب سکسکه، بسیار شبیه (الگوهای عصبی دستگاه) تنفس دوزیستان است؛ حمایت شده است. گروه دیگری از دانمشندان معتقدند که عکس العملی که در ما باقی مانده است (سکسکه) در حقیقت امتیاز مهمی برای ما محسوب میشود. آنها به این نکته اشاره دارند که سکسکه تنها در پستانداران وجود دارد و در پرندگان، مارمولک‌ها و لاک پشت‌ها یا هر جاندار دیگری -از حیواناتی که نفس میکشند- وجود ندارد! علاوه براین، سکسکه در جنین انسان وجود دارد و در نوزادان بسیار رایج‌تر از بزرگسال است. توضیح این مسئله ، فرایند منحصر بفرد در پستانداران یعنی "پرستاری" (از بچه هایشان) است. احتمالا" واکنش سکسکه ی باستانی توسط پستانداران برای رهایی از باد معده به یک آروغ افتخارآمیز تغییر شکل پیدا کرده. انبساط ناگهانی دیافراگم باعث بیرون رفتن هوا از معده و بسته شدن "گلاتیس" از ورود شیر به شش‌ها جلوگیری میکند. بعضی اوقات ممکن است سکسکه‌ها پشت سر هم ادامه داشته باشند و ما درمانهای مختلفی را امتحان میکنیم. درمانهایی مانند: جرعه جرعه نوشیدن آب سرد، نگه داشتن نفس، پر کردن دهان با عسل یا کره‌ی بادام زمینی، نفس کشیدن در یک کیسه‌ی کاغذی یا ناگهانی ترسانده شدن! متاسفانه دانشمندان هنوز باید در مورد اینکه کدام یک از این راهها از دیگری بهتر است، تحقیق کنند. اما ما مطمئنیم کدام یکی از این راهها (یعنی افتادن یک خوک بر روی شما) (هیچ) فایده‌ای ندارد!