چگونه جمهوری اسلامی از نهادهای پوششی خود برای نفوذ در غرب استفاده می‌کند؟

چشم‌انداز روز

پتکین آذرمهر : جمهوری اسلامی ایران از نهادهای پوششی عمدتاً مذهبی برای نفوذ در نهادها و جامعۀ انگلستان استفاده می‌کند. به همین خاطر، حکومت تهران برای هدایت آنچه "چنگ نرم" می‌نامد جمعیت‌های مسلمان در کشورهای غربی را سرمایه و اهرم مهمی برای رسیدن به اهداف خود می‌داند و از افراد آموزش دیدۀ آنها در داخل ایران به عنوان افسران جنگ نرم یاد می‌کند. علاوه بر سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی انگلستان و دیگر کشورهای غربی، اپوزیسیون ایرانی خارج از کشور نیز از این نفوذ و اهرم‌های آن کاملاً غافل است.

اندیشه‌کدۀ "پالیسی اکسچنج" به تازگی دربارۀ تهدیدهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران علیه انگلستان گزارشی منتشر کرده و در آن از جمله گفته است که این تهدیدها عمدتاً از طریق نهادهای پوششی صورت می‌گیرند که جمهوری اسلامی ایران در بریتانیا دایر کرده است.

این تهدیدها از کدام جنس هستند یا چه ماهیتی دارند و جمهوری اسلامی ایران چه اهداف درازمدتی را به واسطۀ آنها دنبال می‌کند؟

پُتکین آذرمهر، تحلیلگر و فعال رسانه‌ای در پاسخ به این سئوال‌ها از جمله گفته است :

گزارش "پالیسی اکسچنج" دربارۀ تهدیدهای امنیتی حکومت ایران در بریتانیا در ٨٧ صفحه تنظیم شده است. این گزارش در اصل دربارۀ "نفوذ نرم" جمهوری اسلامی ایران در جامعه و نهادهای بریتانیا است و در آن تأکید شده که سرویس های اطلاعاتی و امنیتی انگلستان برای مقابله با این نفوذ نرم آمادگی ندارند. ندارند، چون در قیاس با مثلاً یک اقدام تروریستی، مقابله با نفوذ نرم جمهوری اسلامی در برنامه و اهداف سرویس های امنیتی و اطلاعاتی بریتانیا چنانکه بایسته است تعریف نشده است.

به همین خاطر، بر اساس گزارش "پالیسی اکسچنج" اکنون دو دهه است که فعالیت‌های جمهوری اسلامی برای نفوذ نرم در نهادهای انگلستان از سوی دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی این کشور مورد غفلت قرار گرفته‌ است. به دلیل همین غفلت جمهوری اسلامی ایران موفق شده در پوشش نهادها و انجمن‌های مذهبی یا آکادمیک یک ستون پنجمی در انگلستان (و دیگر کشورهای غربی) ایجاد کند.

شواهد به وضوح نشان می‌دهند که از طریق همین انجمن‌های مذهبی، حکومت ایران در سازماندهی بسیاری از تظاهرات‌های حامیان حماس در غرب نقش فعال داشته و دارد. هدف جمهوری اسلامی نفوذ در محافل سیاسی، اقتصادی، آکادمیک و اساساً هر جای دیگری است که از طریق آن بتواند برای خود یک اهرم نفوذ ایجاد کند. با این حال، من معتقدم که بسیاری از نهادها و اهرم‌های نفوذ جمهوری اسلامی در گزارش "پالیسی اکسچنج" ذکر نشده اند، هر چند این گزارش نسبتاً مبسوط و مفصل است.

وظیفۀ اپوزیسیون خارج از کشور رهبری اعتراض‌های داخل کشور نیست. وظیفۀ اول اپوزیسیون خارج از کشور شناسایی محمل‌های این "نفوذ نرم" و جلوگیری از گسترش آن است. برای نمونه، در برپایی تظاهرات روز قدس در لندن دست کم سی نهاد و انجمن وابسته به جمهوری اسلامی ایران به اشکال مختلف دست داشته‌اند. یکی از راه‌هایی که جمهوری اسلامی به ویژه در انگلستان برای نفوذ از آن بهره می‌برد، استفاده از روادیدهای مذهبی به دلیل وجود آزادی‌های مذهبی در انگلستان است. بر اساس گزارش "پالیسی اکسچنج" جمهوری اسلامی توانسته در دو دهۀ گذشته حدود صد تن از مداحان و مبلغان دینی خود را با استفاده از همین روادیدها راهی انگلستان بکند. برخی از این افراد به همراه خانواده‌ها و فرزندان‌شان پس از مدتی اقامت دائم و یا ملیت انگلستان را دریافت می‌کنند.

افزون بر این، برای جمهوری اسلامی، جمعیت‌های مسلمان در کشورهای غربی و افزایش آنها طی سال‌های گذشته سرمایه و وسیله‌ای مهم برای گسترش نفوذ به شمار می روند. بر اساس گزارش‌های مستند، جمهوری اسلامی ایران شماری از همین مسلمان‌ها را پس از گزینش جهت آموزش‌های ویژه به قم منتقل و در بازگشت به انگلستان از آنان به عنوان "افسران جنگ نرم" یاد می‌کند.

برای جمهوری اسلامی ایران اصلاً مهم نیست که مسلمانان کشورهای غربی سنی مذهب هستند یا نه، هر چند اکثریت قاطع آنان سنی مذهب هستند. بارزترین نمونۀ این بی تفاوتی حمایت های جمهوری اسلامی از سازمان حماس به عنوان شاخه ای از اخوان المسلمین شدیداً ضدشیعه است. مهم برای جمهوری اسلامی اهداف سیاسی است که حکومت تهران می‌تواند از طریق حماس یا جریان‌های مشابه و همسو دنبال کند.

اما نگران‌کننده تر از همه، تلاش‌های جمهوری اسلامی برای نفوذ در نهادهای نظامی انگلستان است و این هدف مثلاً در اسکاتلند از طریق نهاد "اهل بیت" که از مؤسسات پوششی جمهوری اسلامی است دنبال می‌شود. در نشست های عمومی که مسئولان نهاد اهل بیت تحت عنوان "صلح و وحدت" در اسکاتلند برگزار می کنند عالیترین مقامات نظامی بریتانیا نیز بعضاً شرکت می‌کنند و خطاب به مسئولان "اهل بیت" از "ارزش‌ها و اهداف مشترک" سخن می رانند."