Giugar – ballape ed auters gieus

Marella

Daco han ils Spagnols mantegnì l'expressiun englaisa «futbol» ma nus Rumantschs giugain a ballape, entant ch'ils Talians èn fieu e flomma per «il calcio»? En il rumantsch vegl discurrivan nus «d'arbaiders» enstagl d'arbiters e nus avain perfin in verb che deriva da quest pled latin: arbitrar bain in gieu. Sper in sguard sin il gieu da ballape e la muntada dal giugar sa metta Chasper Pult er als fastizs da gieus d'uffants d'antruras. En Surmeir per exempel faschevan ils mattatschs «igl lombard» cun chatschaders, fugitivs e praschuniers. U lura faschevan ils mats mulins cun las buccarias. U co scheva il padrin da Max e Moritz en la versiun rumantscha: «Himmel Herrgott so etwas – ün Maikäfer sün meis nas!» Dal 2007 enfin il 2016 ha RTR emess emna per emna l'emissiun Forum. Persunas dal fatg ed or dal champ da la scienza han preschentà, declerà, ed analisà fenomens, svilups e dumondas da la vita e da la societad. Pliras da questas analisas ed invistas èn restadas actualas, uschia che nus repetin durant la stad ina selecziun or dals var 500 Forums. Il Forum dad oz è vegnì emess per l'emprima giada il zercladur 2008 durant il campiunadi europeic da ballape en Svizra ed Austria.