کار در فرهنگ ایران

فرهنگ اصیل ایران / The original culture of Iran

دوستان . . . جهان را به خوبی من آراستم / چنان گشت گیتی که من خواستم ، جمشید با پاهایش گلها را می‌کوبد و با دستهایش خشت که از بن خشتره که همان شهر باشد می‌آید، مدنیت را می‌سازد. در فرهنگ ایران کار ریشه در همه‌ی هستی انسان دارد. شخم زدن زیر و رو کردن است و بذر افشانی پدید آوردن، کاری که از گوهر انسان برخیزد جهان را دگرگون می‌کند. در فرهنگ ایران خرد و دست به هم گره‌ای جدا ناپذیر خورده‌اند، که به همین دلیل خرد کاربند نامیده می‌شود. اندیشه باید دگرگون بشود تا نو بشود، و کار باید دگرگون بکند تا نو بشود! ولی هیچ کاری نو نمی‌سازد تا ارزش کار در گوهر ما دگرگون نشود؟ جهان آرایی (حکومت و سیاست) به چم، آراستن و زیبا ساختن جهان است. با آمیزش خدای جوینده و خدای آرزو، جم و جما که بن انسان در فرهنگ نخستین ایران باشد پدید می‌آید. بینش از آزمودن پدیدار می‌شود. با شک کردن و رد کردن می‌شود گسست؟ ولی نمی‌توان آفرید! اندازه، هماهنگ ساختن بن چیزها با هم است. ضحاک (میتراس) بی‌خرد، نخستین کسی بود که آموزگار داشت. مولوی می‌گوید؛ آب بد را چیست درمان، باز در جیحون شدن / خوی بد را چیست درمان، باز دیدن روی یار / ساعتی میزان آنی ساعتی موزون این / بعد از این میزان خود شو تا شوی موزون خویش