۲۳— قهرمان میکروسکوپی: چطور یک قارچ روده، بیماری کبد چرب را متوقف می‌کند؟

پادکست علمی نکسوس

آیا ممکن است پاسخ یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جهان، در اعماق بدن خود ما پنهان شده باشد؟ بیماری کبد چرب غیرالکلی تقریباً یک سوم بزرگسالان را درگیر کرده است و علم تاکنون درمان‌های محدودی برای آن پیدا کرده است. اما یک پژوهش علمی جدید، از یک متحد غیرمنتظره و میکروسکوپی پرده برداشته است: قارچی که در روده ما زندگی می‌کند!

در اپیزود ۲۳ از پادکست نکسوس، به دنیای شگفت‌انگیز میکروبیوم سفر می‌کنیم و داستان یک قارچ رشته‌ای به نام «فیوزاریوم فیتنز» را روایت می‌کنیم. دانشمندان کشف کرده‌اند که این قارچ با تولید یک مولکول هوشمند، می‌تواند مستقیماً جلوی فرآیندی را بگیرد که به کبد آسیب می‌زند. با ما همراه شوید تا ببینیم این قارچ چطور علائم بیماری کبد چرب را در مدل‌های آزمایشگاهی به شکل چشمگیری بهبود بخشید، چگونه دانشمندان پس از سال‌ها موفق به جداسازی و مطالعه آن شدند و این کشف چه امیدهای جدیدی برای ارائه درمان‌های مؤثر برای میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان ایجاد می‌کند.

اصطلاحات علمی تخصصی به کار رفته در این اپیزود

• بیماری کبد چرب ناشی از اختلال متابولیک (MASH): این کلمه مخفف استئاتوهپاتایتیس مرتبط با اختلال عملکرد متابولیک است. MASH نوعی بیماری پیشرفته کبد چرب غیرالکلی است که در آن، تجمع چربی در کبد باعث التهاب و آسیب به سلول‌های کبدی (زخم) می‌شود.
• میکروبیوم (Microbiome): مجموعه میکروارگانیسم‌ها (باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و غیره) که در یک محیط خاص، مانند روده انسان، زندگی می‌کنند.
• فیوزاریوم فیتنز (Fusarium foetens): نوعی قارچ رشته‌ای که به طور رایج در روده انسان‌های سالم یافت می‌شود. پژوهش اخیر نشان داد این قارچ می‌تواند در کاهش علائم بیماری کبدی مؤثر باشد.
• سِرامید (Ceramide): نوعی مولکول چربی که برای ارتباط بین روده و کبد اهمیت دارد، اما افزایش سطح آن در افراد مبتلا به MASH، با تشدید بیماری مرتبط است. قارچ مورد مطالعه در این پژوهش، سنتز این مولکول را مهار می‌کند.
• CerS6: پروتئینی که در سنتز سرامیدها نقش دارد.

منبع خبر: Fungus from the human gut slows liver disease in mice

مقالات اشاره شده در این اپیزود:

• A symbiotic filamentous gut fungus ameliorates MASH via a secondary metabolite–CerS6–ceramide axis (Science, 2025)
• The Candida albicans exotoxin candidalysin promotes alcohol-associated liver disease (Journal of Hepatology, 2020)

تصویر روی کاور

• توضیحات تصویر: قارچ‌های رشته‌ای به وفور در روده انسان یافت می‌شوند.
• منبع تصویر: Dennis Kunkel Microscopy/Science Photo Library