نیکوی و فیض عام خداوند

Khabar Khush خبر خوش

تعریف

فیض عام، جلوه­ای از طیف نیکویی خداست، به‌جز عمل نجات‌بخش او، شامل هرگونه لطف و نعمتی است که این دنیای سقوط­­­­ کرده و گناه‌­آلود و ملعون، از آن بهره‌­مند است. این فیض نجات­‌بخش نیست. فیض عام، گزینه‌­ای که مجموعه­‌ای از کامیابی و لذت بشر از تمام نعمات و موهبت­‌های خدا را به صورت‌های گوناگون در اختیار او می­‌گذارد و در به تاخیر افتادن خشم خدا، تخفیف در طبیعت گناه‌­آلود انسان و حوادث طبیعی اثرگذار است.

خلاصه

با اینکه بشریت کاملاً تباه شده و سزاوار خشم خداست، خدا بدلیل رحمت خویش، خشم ویرانگر خود را به تعویق می‌اندازد و حتی، فارغ از عمل نجات، از روی مهربانی خود، تمام انسان‌ها را برکت می‌بخشد. به این بخشش خداوند، فیض عام می‌گویند. فیض عام شامل تمام برکاتی از قبیل باران، خورشید، کامیابی، سلامتی، استعدادها و نعمت‌­های طبیعی، موهبت‌ها و همچنین بازدارندگی سلطه مطلق گناه و غیره می­‌باشد، که انسان به‌طور طبیعی از سوی خدا دریافت می‌کند. آموزۀ فیض عام، روشنگر انسانی است که کاملاً فاسد شده، اما قادر به انجام کارهایی است که به نوعی “نیکو” هستند. با این وجود فیض عام، از نجات دادن قاصر است، و همۀ انسان‌ها برای آشتی با خدا به عمل نجات‌بخش روح‌­القدس نیاز دارند.در کتاب‌­مقدس برای اسم “فیض”، صفت “عام” بکار نرفته اما با توجه به شیوه رفتار خدا با غیر مسیحیان که در کتاب‌­مقدس به تصویر کشیده شده ­است، آن را ارزیابی می‌کنیم. بنابراین، وظیفۀ ما این است که تعیین کنیم فیض عام خداوند در صورت وجود، در زندگی افرادی که در تمام طول عمر خود بی‌­ایمان هستند و علیه خدا عصیان می­‌کنند، چگونه مقرر می­‌گردد.[1]

این واقعیتی است اجتناب­‌ناپذیر؛ تصویری که در کتاب­‌مقدس از وضعیت انسان ارائه شده، فارغ از فیض نجات بخش خدا، فراتر از ظلمت و ناامیدی است. پولس رسول بر اساس متون مختلف عهد قدیم درد و رنج نوع بشر را جدای از مسیح اینگونه توصیف می­‌کند: «هیچ­‌کس پارسا نیست، حتی یک نفر. هیچ­‌کس فهیم نیست، هیچ­‌کس در جستجوی خدا نیست. همه گمراه گشته‌­اند، همه باطل گردیده‌­اند. نیکو­کاری نیست، حتی یک نفر.» (رومیان ۱۰:۳-۱۲).الهیدانان این حقیقت را یک تباهی کامل می‌نامند. واژۀ تباهی به این معنا نیست که همه کاملا و در حد اعلی بد هستند. بلکه به سادگی به این معناست که تباهی اخلاقی و ظلمت روحانیِ خودخواسته، کل وجودشان، مانند فکر، قلب، جان، روح، جسم، احساسات و اراده‌­ ایشان را فراگرفته ­است. اشخاصی که مفهوم “تباهی کامل” را درک نمی‌کنند، صرفا به خاطر یک دلیل ساده، قادر به پذیرش این حقیقت نیستند و آن این است که این امر با آنچه در این جهان شاهد آن هستند و آنچه که در روابط با دیگران تجربه می‌کنند، در تعارض است. واقعیت این است که تعداد اندکی افراد فوق‌­العاده شریر در جامعه هستند. اغلب ما دوستان نزدیک یا اقوامی داریم که مسیحی نیستند، با این وجود این اجازه را به خود می­‌دهیم که آنها را “آدم­‌های خوب” بنامیم. آنها انسان­‌هایی صادق، اجتماعی، متمدن و با محبت هستند و نشانه‌های بسیار اندکی از فساد کامل در خود دارند و ما از حضورشان لذت می‌­بریم و شخصیت‌شان را تأیید می‌کنیم.همین تنش، جان ماری را وادار به پرسیدن یک سری سوالات اساسی می­‌کند: چگونه انسان­‌هایی که هنوز مورد خشم و لعن خدا­ قرار می‌گیرند و وارثین جهنم هستند، درعین­‌ حال از بسیاری از نعمات خداوند بهره‌­منداند؟ چگونه انسان‌هایی که هنوز نجات و تولد تازه بوسیلۀ روح‌­القدس را نیافته‌اند، با این وجود بسیاری از توانایی‌ها، نعمت‌­ها و موهبت‌ها و دست­‌آوردها در آنها مشهود است، به حدی که موجبات محافظت، شادی (البته از نوع دنیوی و زودگذر)، رشد فرهنگی، پیشرفت اجتماعی و اقتصادی خود و دیگران را فراهم می­‌آورند؟ چگونه ملت‌­ها و افرادی که به‌­نظر تاکنون پیام نجات‌­بخش انجیل را نپذیرفته و تولد تازه را دریافت نکرده‌اند، در آنچه ما تمدن بشری می‌­نامیم، سهیم بوده، نقش بسزایی دارند. و در نهایت جامع‌ترین پرسش این است: چگونه این دنیای ملعون شده به‌خاطر گناه، از الطاف و مهربانی بی‌حد آفرینندۀ مقدس و همواره متبارک خود برخوردار است؟[2]

پاسخ پرسش ماری در تمایزی نهفته ­است که کتاب‌­مقدس بین آنچه ما از یک سو فیض نجات‌بخش و از سوی دیگر فیضی عاری از نجات می‌­نامیم، قائل است. نیکویی خدا شامل همۀ مخلوقاتش می‌­شود. اما این نیکویی همانند هدفی که در نجات و رستگاری برای کسانی که به آنها اختصاص داده و بر آنها می­‌بارد، نیست. لذا در این­جا ما از فیض عام خدا سخن می­‌گوییم، فیض یا مکاشفۀ آسمانی و نیکویی که جهان‌شمول است. بنابراین، عام است و ابناء بشر دریافت کنندۀ ریزش این فیض خدا هستند، اما همۀ انسان­‌ها به یک اندازه یا به یک نحو این فیض را دریافت نمی­‌کنند. همانگونه که گرگ آلیسون[3] اشاره می­‌کند، استفاده از واژۀ “عام”، به این معنا نیست که این فیض برای همه یکسان است، بلکه فیضی “همگانی و فراگیر” است و شامل همگان می­‌شود. همچنین، این فیض “معمولی” نیست، گرچه فیض عام اغلب دستکم گرفته می‌شود و از منشا خود، خدا، جدا می‌شود. فیض عام فراگیر و عمومی است، همانطور که در زمینه‌­های فراوان، پیشرفت‌های پزشکی، نبوغ هنری، خانواده­‌های صمیمی، اقدامات جهانی علیه مبارزه با قاچاق انسان و موارد دیگر مشاهده می­‌شود.[4]

برای مثال، فیض عام خدا را در پیدایش ۵:۳۹، جایی که گفته شده: «…خداوند خانۀ آن مصری را به ­سبب یوسف برکت داد…» نیز می­‌بینیم. پولس رسول در لِستره می‌گوید: «اما خود را بدون شهادت نگذاشت؛ او با فرستادن باران از آسمان و بخشیدن فصل­‌های پر بار، بر شما احسان نموده، خوراک فراوان به شما ارزانی می­‌دارد و دل­هایتان را از خرمی لبریز می­‌کند» (اعمال رسولان ۱۷:۱۴). عیسی خود می‌فرماید: «… زیرا او آفتاب خود را بر بدان و نیکان می­‌تاباند و باران خود را بر پارسایان و بدکاران می­‌باراند» (متی ۴۵:۵). خدای پدر به‌عنوان کسی توصیف می‌شود که «… او با ناسپاسان و بدکاران مهربان است» (لوقا ۳۵:۶؛ نیز نگاه کنید به لوقا ۲۵:۱۶).تعریف فیض عام

چارلز هاج[5]، الهیدان اصلاح طلب قرن نوزدهم، معتقد است:روح‌­القدس به‌عنوان روح راستی، قداست و روح حیات (در همۀ اشکال آن)، در کنار هر انسان حضور داشته، بر ذهن آ­نها تأثیر می­‌گذارد و در هر زمان و هر مکان و تا حدی که به نظر او مناسب است، به سمت حقیقت و راستی می‌­برد، از شریر رهایی می‌دهد، به نیکی ترغیب می­‌کند، حکمت و قوت می­‌بخشد … . این همان چیزی است که الهیات، آن را فیض عام می‌نامد.[6]

آبراهام کویپر[7] فیض عام را به‌عنوان فعلی از خدا توصیف می‌کند:که به وسیلۀ آن از یکسو امور منفی همانا فعالیت‌های شیطان، مرگ و گناه را محدود می‌­سازد و از سوی دیگر به شکل مثبت، برای این جهان هستی و همچنین برای نژاد بشری ما، که از بنیان و عمیقاً گناهکار است، حالت میانی ایجاد می‌کند.[8]

برای فیض عام تعریفی کوتاه‌­تر و مفیدتر را ماری ارائه داده ­است. وی می‌­نویسد، فیض عام عبارت است از هر نوع و هر میزان لطف و رحمت از جانب خداوند، فارغ از عمل نجات‌­بخش او، که این دنیای بی‌لیاقت و ملعون به خاطر گناه، از آن لذت می‌­برد.[9] حال آمادگی داریم جلوه‌های فیض عام را در جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، بشناسیم.فیض عام و مهار گناه

همان­گونه که در فیض عام مشاهده شد، نیکویی خدا را می­‌توان ابتدا در تأثیر مهارکننده و عمل بازدارندۀ آن در بروز گناه و فساد انسان، دید. این عمل پیشگیرانۀ نیکویی خدا در مهار گناه، جامع و فراگیر نیست، وگرنه تاکنون هیچ گناهی وجود نداشت. همچنین، به یک اندازه هم نیست، زیرا اگر برای همه یکسان بود، تمام مردان و زنان به‌طور برابر گناهکار یا نیکوکار می‌­بودند. بنابراین، منظور ما این است که آشکار شدن و تأثیرات فساد اخلاقی انسان، نمی‌تواند بیشتر از حد مجاز باشد. واقعیت تجربی و ساده این است که اگر فساد می‌­توانست به حداکثر میزان ممکن خود برسد، ادامۀ زندگی بر روی زمین ممکن نبود. فیض عام به‌عنوان یک ع...