اگر تحت حمایت یک «دولت» نباشی، فرقی نمی‌کند که نفس می‌کشی یا نه، تو دیگر وجود نخواهی داشت. در این قسمت، درباره‌ی مفهوم «دولت» صحبت کنیم و می‌بینیم که این مفهوم از قدیم تا حالا چه تغییراتی پیدا کرده است و چه‌گونه با «دولت‌زدایی» از آدم‌ها آن‌ها را از انسانیت می‌اندازند. حمایت ریالی از پادکست لوگوس حمایت ارزی از پادکست لوگوس از طریق پی‌پال به ایمیل ز…

هرکسی که با فلسفه سروکار دارد، هر از گاهی باید برگردد و این سوال را از خود بپرسد که «فلسفه به چه کار می‌آید؟» پاسخ این سوال یک پاسخِ «یک‌بار برای همیشه» نیست بل‌که هر بار شکل و شمایلی به خود می‌گیرد. توی این قسمت با این سوال سروکله می‌زنیم. حامی این قسمت: مدرسه‌ی تابستانی آنلاین انعکاس «محمد: زندگی، جامعه و میراث فرهنگی» چهل‌و‌چهار ساعت ارائه علمی …

در یکی از آخرین صحنه‌های فیلم تایتانیک، رُز (با بازی وینسلت) روی تخته‌چوبی می‌ماند و نجات می‌یابد اما جک (با بازی دی‌کاپریو) در آب می‌ماند و یخ می‌زند. آیا ممکن نبود که جک هم روی تخته‌چوب بیاید و زنده بماند؟ جیمز کامرون، کارگردان فیلم، تلاش کرده با قواعد فیزیکی حرف‌هایی در این باره بزند اما توی این قسمت از لوگوس، از منظری فلسفی به این ماجرا نگاه می…

آدم‌هایی هستند که «تجربه‌های نزدیک به مرگ» را از سر گذرانده‌اند. بعضی‌ها هم تلاش می‌کنند از تجربه‌های این آدم‌ها استفاده کنند و آن را دلیلی علمی برای وجود حیات پس از مرگ معرفی کنند. در ایران، مشخصا چند سالی است برنامه‌ای تحت عنوان «زندگی پس از زندگی» این کار را بر عهده گرفته است. در این قسمت از لوگوس، از تردستی کوچک اما مهمی می‌گویم که در این سنخ ب…

ما شهروندان جهان مُدرن‌ایم اما زمانی می‌فهمیم که کجا ساکن‌ایم که بتوانیم تفاوت‌های این جهان با جهان پیشامدرن را بشناسیم. در این قسمت، سفری خواهیم داشت به جهان پیشامدرن و خواهیم دید که انسانی که در آن جهان ساکن بود، عالَم را چه‌گونه می‌دید و چه‌ تفاوت‌هایی با ما داشت. حمایت ریالی از پادکست لوگوس حمایت ارزی از پادکست لوگوس از طریق پی‌پال به ایمیل زیر…

این قسمت از لوگوس با داستان کشیشی آغاز می‌شود که در سفر تبلیغی خود به حیرت می‌افتد و عصر سکولار را با گوشت‌و‌خونِ خود لمس می‌کند. اما «سکولار» یعنی چه؟ در این قسمت سه معنا از «سکولار» را می‌شکافیم تا ببینیم که سکولاربودن یعنی چه. این قسمت یادگاری‌ست از شهریور ۱۴۰۱؛ روزهایی که التهاب ماجرای مهسا امینی، قربانیِ پدیده‌ی ظالمانه و پُرقباحتِ گشت ارشاد، …

فلسفه از قرن نوزدهم و بیستم به زبان روی‌ آورده است و بخشی از مسئله‌هایش را از طریق مطالعه‌ی زبان پیش می‌برد؛ از جمله در فلسفه‌ی دین که گاهی با این سوال دست‌و‌پنجه نرم می‌کند: فارغ از این‌که خدا وجود دارد یا نه، آیا اصلا می‌شود به شکل معناداری درباره‌ی او حرف زد؟ این سوال اساسی‌ترین سوال حوزه‌ای به نام «زبان دینی» است که در این قسمت از لوگوس به آن م…

زبان معمولی‌ترین و دمِ‌دستی‌ترین ابزار ماست. اما اگر بخواهیم درباره‌ی آن فلسفه‌ورزی کنیم و از دلِ این فلسفه‌ورزی پل بزنیم به لایه‌های پنهان اندیشه‌ی مدرن، چه می‌توان گفت؟ چه‌طور می‌توان نگاه مدرن به زبان را با نگاه پیشامدرن به زبان مقایسه کرد و راز اوراد جادویی را فهمید؟ توی این قسمت، فلسفه و اسطوره در کنار هم پیش می‌روند. حمایت ریالی از پادکست لوگ…

یکی از عجیب‌ترین پدیده‌های زندگی آدم‌ها «خواب»‌هایشان است. از قدیم، خواب‌ها پر از رازورمز بوده‌اند. آیا می‌توان نگاهی فلسفی به خواب داشت؟ آیا می‌توان تفاوت نگاه پیشامدرن و مدرن به خواب را واکاوی کرد و به نتایجی درباره‌ی وضع ام‌روزمان رسید؟ توی این قسمت به این سوال‌ها می‌پردازیم. خرید کتاب «من کی‌ام؟» به ترجمه‌ی حامد قدیری با تقدیمیه‌ی صاحب‌لوگوس حم…

ما شهروندان عصر مدرن هستیم و در کنار برخورداری از موهبات این عصر، با بحران‌هایی جدی و استخوان‌سوز مواجه شده‌ایم. اگر قرار باشد از منظری فلسفی با این موضوع مواجه شویم، چه مسیری پیش روی‌مان خواهد بود؟ حمایت ریالی از پادکست لوگوس حمایت ارزی از پادکست لوگوس از طریق پی‌پال به ایمیل زیر: logos.podcast1@gmail.com کانال تلگرام پادکست لوگوس توییتر پادکست لو…

وقتی کلمه‌ی «متافیزیک» را می‌شنوید، چه چیزی به ذهن‌تان می‌آید؟ جایی آن‌ورتر از طبیعت؟ مابعدالطبیعه یا ماوراء‌الطبیعه؟ اصلا فرقی بین این دو هست؟ توی این اپیزود از ماجرای یک جدلِ ظاهراً فلسفی آغاز می‌کنیم و کمی درباره‌ی مفهوم مهم اما مبهم متافیزیک حرف می‌زنیم. ضمنا توی این اپیزود درباره‌ی لایو اینستاگرامی لوگوس هم چیزهایی می‌شنوید. مایت ریالی از پادک…

رأی و نظر آدم‌ها چه تأثیری بر واقعیت دارد؟ آیا واقعیت کاملاً مستقل از ذهن ماست یا آن‌که به‌نحوی از انحاء به ما انسان‌ها وابسته است؟ این‌ها سوالاتی است که در این اپیزود مطرح می‌شوند اما از ره‌گذرِ پرداختن به یک ماجرای تاریخی: ماجرای گاو آقای گالتون. شرکت در نظرسنجی مربوط به تخمین وزن (این‌جا) حمایت ریالی از پادکست لوگوس حمایت ارزی از پادکست لوگوس از…

توی این اپیزود از این حرف می‌زنیم که چه‌طور «زمان پیچ می‌خورد» و اتفاقات عجیب‌و‌غریبی کنار هم قرار می‌گیرند. برای پاسخ به این سوال، سراغ کسانی مثل چارلز تیلور و میرچا الیاده می‌رویم و مهم‌تر از همه، تکه‌هایی از یک روایت زیبا و دل‌نشینِ احسانِ عبدی‌پور را به‌عنوان شاهدِ ماجرا می‌شنویم. فایل کامل روایت «پاتیل‌ها را لت می‌زنم» را از این‌جا بشنوید. پاد…

تصور کنید در یک کشور یک‌میلیونی، بیماری‌ای شبیه کرونا اما کشنده‌تر شیوع پیدا کرده و حالا مسئولان‌ این کشور کمیته‌ای راه انداخته‌اند تا تصمیم بگیرند برای مقابله با این بیماری چه کنند. ما با معیارهای اخلاق هم‌راهِ این کمیته می‌شویم تا ببینیم کدام تصمیم اخلاقی‌تر است و کدام تصمیم از پسِ نقد‌های اخلاقی برنمی‌آید. حمایت ریالی از پادکست لوگوس حمایت ارزی …

عالَم چه‌طور می‌بود اگر همه‌ی آدم‌ها جهان را با هدست‌های واقعیت مجازی می‌دیدند؟ کانت با انقلاب کوپرنیکی‌اش در فلسفه نظریه‌ای پروراند که ما را به پاسخِ این سوال نزدیک می‌کند. اهمیت انقلاب کانت آن‌قدر بود که فلسفه را به دو دوره‌ی پیش از کانت و پس از کانت تقسیم کرد. در این اپیزود با انقلاب کوپرنیکی کانت سروکله می‌زنم و در پایان هم از کتاب تازه‌ام، ذهن…

دکارت با دیدنِ مجسمه‌های خودکاری که توی پاریس ساخته شده بودند به این فکر افتاد که از کجا معلوم بدن انسان و مهم‌تر از آن، کل جهان مثل همین مجسمه‌های تماماً مکانیکی نباشند؟ دکارت بعدها توی فلسفه‌اش این ایده را پی گرفت و حرف‌هایش سرآغاز فلسفه‌ی مدرن شد. اما موضع دکارت با بحران مهمی مواجه شد که دست‌آخر مجبور شد دست‌به‌دامنِ غده‌ی صنوبری شود. در این اپی…

آیا ممکن است روزی به یک کارخانه‌ی آدم‌سازی بروید و یک کپی از خودتان را سفارش دهید؟ این افسانه‌ای است که با مفهوم «شبیه‌سازی» پیوند خورده است. در این اپیزود، قصه‌ی پاگرفتنِ مفهوم شبیه‌سازی و بعضی استدلال‌های علیه آن را می‌شنویم و می‌فهمیم که چرا در پایان قرن بیستم و آغاز قرن بیست‌و‌یکم این‌قدر معرکه‌ی آرا و جدل‌های فلسفی بوده است. حامی این اپیزود: ک…

شاید شنیده باشید که پیتر سینگر فیلسوف اخلاقی است که از حق حیوانات دفاع می‌کند و گوشت‌خواری را نادرست می‌داند. اما آیا می‌دانستید که روزگار گوشت‌خواری‌اش با یک گفت‌و‌گو سرِ میز غذا به سر رسید؟ در این اپیزود، ماجرای آخرین استیک سینگر را تعریف می‌کنم و با استدلال‌های گیاه‌خواران کلنجار می‌روم. در پایانِ این اپیزود، شما می‌مانید و کلی تردید درباره‌ی ای…

ما کُلی جمله درباره‌ی شرلوک هولمز و رستم و زال و سیمرغ داریم که بنا به درک متعارف‌مان صادق‌اند؛ مثلا «شرلوک هولمز کارآگاه است» یا «زال پدر رستم است» یا «سیمرغ پر خود را به زال داد». اما فلاسفه و منطق‌دان‌ها می‌گویند این جملات با یک بحران خیلی جدی مواجه‌اند که نمی‌توانیم به‌راحتی از کنارشان بگذریم. آن بحران چیست و چه‌طور باید با آن سروکله بزنیم؟ در …

یکی از مهم‌ترین سوالات معرفت‌شناسی این است که ما انسان‌ها باورهایمان را از چه منابعی به دست می‌آوریم. در این اپیزود، پنج منبع ادراک حسی، حافظه، درون‌نگری، عقل و گواهی را معرفی می‌کنیم و ذکر خیری هم از فیلم «ذهن زیبا» و ماجرای جان نش می‌کنیم. حامی این اپیزود: رایو | سایت‌ساز آنلاین کد تخفیف ۲۰درصدی رایو Logos حمایت از پادکست لوگوس کانال تلگرام پادکس…

ادموند گتیه استادی بود که دانش‌گاه‌ش از دستِ مقاله‌چاپ‌نکردنِ او شاکی بود و دائم فشار می‌آورد که مقاله‌ای چاپ کن. او هم ناچار برای خالی‌نبودنِ عریضه مقاله‌ای سه‌صفحه‌ای نوشت اما همین مقاله بحران مهمی برای معرفت‌شناسی ایجاد کرد. فلاسفه دو هزار سال بود که علم و معرفت را باور صادق موجه می‌دانستند اما گتیه مثال‌‌نقض‌هایی آورد و نشان داد که این تعریف آن…

از قدیم، یکی از اصلی‌ترین سوالات فلسفه به این برمی‌گشت که «شناخت چیست؟» «چه زمانی می‌توانم بگویم که چیزی را درباره‌ی جهان می‌دانم؟» این پرسش‌ها در حوزه‌ای به نام معرفت‌شناسی پی گرفته می‌شود. این اپیزود سرآغاز بحثی دنبال‌دار درباره‌ی معرفت‌شناسی است که با سوال از چیستی شناخت و توضیح مؤلفه‌های سازنده‌ی آن شروع کرده‌ایم. دست‌آخر به این می‌پردازیم که ن…

احتمالا اولین مواجهه‌ی ما با مباحث فلسفه‌ی دین همان چیزی است که به «برهان نظم» مشهور شده: جهان نظم غایت‌مندی دارد؛ پس ناظم هوشمندی در پسِ این نظم ایستاده است. پیش‌رفت‌های علمی، به‌خصوص در قالب نظریه‌ی تکامل، این استدلال را با مشکلاتی مواجه کرده است؛ طوری که داغ‌ترین بحث میان علم و دین به همین تعارض برمی‌گردد. در این اپیزود، شمایی کلی از معرکه‌ی میا…

فرض کنید یک زندانی هستید که به حکم دادگاه صالحه به حبس کوتاه‌مدت محکوم شده‌اید. حالا در طول دوران حبس، یک بیماری عجیب شیوع پیدا می‌کند که میزان کشندگی نسبتاً بالایی دارد و شما هم بنا به اوضاع و شرایط زندان و چیزهایی که درباره‌ی آن بیماری شنیده‌اید، احتمال بالایی می‌دهید که به آن بیماری مبتلا شوید. اگر فرصتی برای فرار از زندان پیش بیاید، از آن‌جا فر…

سقط‌جنین یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که می‌توانیم هزار‌و‌یک‌جور مسئله و منظر فلسفی درباره‌ش پیدا کنیم. توی این اپیزود دوباره سراغ این موضوع رفته‌ایم و این‌بار با این سوال کلنجار می‌رویم که آیا می‌توانیم حالتی را تصور کنیم که برای جنین حق حیات قائل باشیم اما هم‌چنان سقط‌جنین را جائز بدانیم؟ برای بررسی این مسئله سراغ یکی از مشهورترین آزمایش‌های ذهنی…